'Wiens grootouders bedoelt hij?' Gans en Ensel, deel II

Begin februari publiceerden Evelien Gans en Remco Ensel op de website van de Groene een tweede stuk naar aanleiding van mijn boek. Ik vond dat betoog zo vergezocht dat een reactie me overbodig leek; het diskwalificeerde zichzelf, dacht ik. Nu begrijp ik van een collega dat er wel degelijk historici zijn die het serieus nemen. Laat ik kort uitleggen waarom ik dat vreemd vind.

De reden is simpel: het stuk van Gans en Ensel gaat met geen woord in op de vragen, argumentatie en conclusies van mijn boek, laat staan dat het die conclusies weerlegt. Dit stuk gaat geheel over mij, en de duistere tendens die de auteurs in mijn werk bespeuren. Close reading van ongeveer alles wat ik de afgelopen twintig jaar heb geschreven (gratis tip: jullie hebben een relevante doctoraal scriptie over het hoofd gezien!) toont volgens Gans en Ensel aan dat ik altijd al bezig ben geweest met het schoonvegen van het straatje van de omstanders en het bagatelliseren van het leed van de slachtoffers.

Nu zou dat natuurlijk waar kunnen zijn. Maar dan zijn er twee mogelijkheden. 1. Ondanks deze duistere agenda snijden mijn conclusies hout. Dan is er dus weinig aan de hand. 2. Gedreven door deze duistere agenda licht ik de hand met de regels van de wetenschap en bereik ik conclusies die niet door de bronnen en de argumentatie gedekt worden. Als dat het geval is, val ik natuurlijk lelijk door de mand. Maar dan moet je dat wel eerst aantonen.

Die stap slaan Gans en Ensel voor het gemak over - bij gebrek aan argumenten wellicht. In hun eerste stuk in de Groene opperen ze nog wat vakinhoudelijk klinkende kritiek, die (zoals iedereen kan zien aan mijn commentaar) bij nader inzien weinig om het lijf heeft. In dit tweede stuk pretenderen ze niet eens meer in te gaan op het betoog van mijn boek. Zo komt verdachtmaking van mijn motieven in plaats van concrete kritiek op mijn argumenten. Dat mag, het is een vrij land, maar het debat over de geschiedenis van de Jodenvervolging is hier niet mee geholpen. Het wordt er wel door geschaad.