'Vooral dit laatst punt zorgde voor felle kritiek'. Ewoud Kieft in NRC/Handelsblad

In zijn - zeer verhelderende - bespreking van Frits Botermans Duitse Daders in het boekenbijvoegsel van NRC/Handelsblad van afgelopen vrijdag, vat Ewoud Kieft de conclusies van mijn boek als volgt samen:

Van der Boom onderzocht 164 dagboeken en concludeerde dat de meeste Nederlanders weliswaar wisten dat de gedeporteerde joden de oorlog waarschijnlijk niet zouden overleven, maar dat ze geen kennis hadden van het bestaan van gaskamers in Auschwitz en Sobibor. Van der Boom wekt in zijn boek bovendien de indruk dat als de Nederlanders wel van de industriële massamoord hadden geweten, ze massaal in opstand zouden zijn gekomen. Vooral dit laatste punt zorgde voor felle kritiek.

Daar is wel wat op aan te merken.

'Een kraakhelder en baanbrekend boek schrijven [...], is dat dankbaar werk?'
NRC/Handelsblad, Elsevier Juist en Historisch Nieuwsblad over de kritiek van Frits Boterman.

Afgelopen december publiceerde Frits Boterman Duitse Daders. De Jodenvervolging en de Nazificatie van Nederland (1940-1945). Daarin komt de vraag wat men wist van de Holocaust uitgebreid aan de orde. Hij noemt in dat verband mijn boek, dat hem echter weinig kan bekoren: het heeft een 'weinig zinvolle discussie' opgeleverd, meent hij, en vertoont zelfs een 'tendens', namelijk om 'de berichtgeving over de moord op de joden te bagatelliseren'. Onderbouwing van deze boude uitspraken ontbreekt helaas, evenals een enigszins samenhangend alternatief antwoord. 'Zo komen we niet verder', verzuchtte ik op dit blog.

Zo komen we niet verder II. Nogmaals Duitse Daders

Zoals uit de vorige twee berichten mag blijken, vervult Frits Botermans' recent verschenen Duitse Daders mij met enige frustratie. Dat is niet alleen omdat hij het met mij oneens is (hoe betreurenswaardig dat ook is), maar vooral omdat onduidelijk blijft waarom hij het met me oneens is. Terwijl een boek als het zijne - een overzicht van de wetenschappelijke stand van zaken - bij uitstek de plek is om het debat samen te vatten, te analyseren en verder te brengen, gaat Boterman dat debat vooral uit de weg. Net als veel andere participanten in deze discussie poneert hij wel, maar argumenteert hij niet. Laat me daar nog een, zeer concreet, voorbeeld van geven.

Zo komen we niet verder. Nog een opmerking over Frits Botermans Duitse Daders

Eigenlijk zegt dit blog steeds opnieuw hetzelfde, namelijk: 'gaan we nu een keer serieus discussiëren, of hoe zit dat?' Volgens mij is het debat over mijn boek en over het onderwerp van mijn boek verontrustend arm aan argumentatie. Dat geldt ook voor Duitse Daders van Frits Botermans, zoals ik hier gisteren uitlegde: hoewel duidelijk is dat hij mijn boek weinig zinnig acht, gaat zijn betoog aan mijn argumentatie geheel voorbij.

'De meeste mensen keken weg'. Frits Boterman in Duitse Daders

Frits Boterman publiceerde een paar weken geleden zijn nieuwe boek Duitse daders. De Jodenvervolging en de nazificatie van Nederland (1940-1945). Dat belooft veel goeds, want Boterman schrijft al op de allereerste pagina’s van zijn boek dat het hem niet gaat ‘om het beschrijven van de oorlog in morele termen, maar om het analyseren van de morele dilemma’s, loyaliteitsconflicten en problemen waar velen in de oorlog zich voor geplaatst zagen’, waarbij wij niet mogen vergeten ‘dat er een verschil bestaat tussen het perspectief achteraf en het perspectief van de tijdgenoten.’[12] Daarbij wijdt Botermans een heel hoofdstuk aan ‘mijn’ vraag, de vraag naar kennis van de Holocaust.